Nutri Score – oznaczenie wartości odżywczych produktów spożywczych

Nutri Score – co to jest?

Nutri Score, inaczej etykieta żywieniowa, to system oznaczania żywności, oparty na naukowej metodzie oceny wartości odżywczych produktów. 5 liter i kolorów umieszczonych jest najczęściej FOP (z j. Ang. Front of Pack), czyli z przodu opakowania, co sprawia, że oznaczenie to widoczne jest bez konieczności podnoszenia czy obracania produktów znajdujących się na sklepowej półce.

A produkty na półkach często są trudne do zidentyfikowania i zaklasyfikowania do tych z dobrym składem lub do tych z kiepskim składem. Owszem, możemy czytać etykiety produktów i składy, ale często wymienione w nich elementy nic nie mówią zwykłym konsumentom. Dlatego tak trudno im wybrać wartościowy produkt spożywczy. A dodając do tego różnorodność marek i producentów jednego rodzaju produktu, zadanie to staje się naprawdę trudne. Bazując na uproszczonych informacjach, system znakowania żywności Nutri Score ułatwia dokonywanie dobrych wyborów. Co więcej, system ten jest uniwersalny – stosowany w wielu krajach. W naszym kraju system znakowania funkcjonuje do 2020 roku, ale nie jest on powszechny, ponieważ jest dobrowolny. W praktyce popiera go jedynie kilka marek i sieci handlowych, m.in. Danone, Nestle, Auchan, Kaufland i Carrefour.

Po co jest Nutri Score?

Wielu producentów decyduje się na system Nutri Score chcąc pokazać swoje zaangażowanie w promowanie prawidłowego odżywiania i rozważnych wyborów żywieniowych. Obecnie nawet 12 mln Polaków choruje na schorzenia związane z dietą i odżywianiem. Łącznie dotyczy ich około 80 jednostek chorobowych. W ich wypadku wybór odpowiednich produktów jest jeszcze istotniejszy. Można uznać, że oznaczenie Nutri Score to gotowa interpretacja informacji zawartych na etykiecie. Co więcej, system nie ocenia każdego składnika w produkcie oddzielnie, ale jako całość.

Międzynarodowa Agencja Badań nad Rakiem (IARC) podkreśla, że Nutri Score to najlepszy system znakowania, będący jednocześnie skutecznym narzędziem konsumentów dbających o zdrowy wybór produktów żywnościowych. Jest szczególnie przydatny dla osób cierpiących na otyłość, cukrzycę typu 2, czy schorzenia układu krążenia.

Gdzie nie ma oznaczenia Nutri Score?

Mogłoby się wydawać, że skoro Nutri Score to etykieta żywieniowa, powinna się ona znajdować na wszystkich produktach spożywczych. Tymczasem wcale tak nie jest, ponieważ możemy znaleźć pewien wyjątek. Takiej etykiety nie umieszcza się na żywości specjalnego przeznaczenia, czyli na produktach:

• dla osób chorych,
• dla niemowląt i małych dzieci
• nie zawierających składu na opakowaniu.

Oprócz tego, Nutri Score nie ocenia:

• świeżych owoców
• świeżych warzyw
• ziół
• przypraw
• herbaty
• kawy
• drożdży
• gumy do żucia.

Jak oblicza się Nutri Score?

Warto zaznaczyć, że etykieta żywieniowa opracowana została przez badaczy z Oxford University w 2005 roku, a zatwierdzona w 2007 roku przez brytyjską agencję Standardów żywności (FSA – Food Standard Agency). Nutri Score opiera się więc na naukowej metodzie oceny wartości odżywczej produktów. W tym celu badacze opracowali równanie – tzw. punktację Rayner’a. Poszczególne punkty przyznaje się na podstawie zawartości w 100 ml lub 100 g produktu. Co istotne, punktacja dotyczy nie tylko składników wartościowych, ale także tych, które należy ograniczać. Obliczając wartość odżywczą produktu, należy uwzględnić sumę punktów składników pozytywnych, jak i sumę punktów składników negatywnych.

Przy wyliczaniu punktów uwzględnia się między innymi:

• wartość energetyczna (kcal)
• cukry (g)
• nasycone kwasy tłuszczowe (g)
• sól (g)
• białko (g)
• błonnik (g)
• owoce/warzywa/orzechy (%).

Wspomniane równanie wygląda następująco:

SUMA PUNKTÓW SKŁADNIKÓW NEGATYWNYCH – SUMA PUNKTÓW SKŁADNIKÓW POZYTYWNYCH = PUNKTACJA RAYNER’A

Zgodnie ze skalą, można otrzymać wynik od -15 do +40 punktów. Dopiero ten wynik klasyfikuje produkt do jednej z pięciu grup. Im ten wynik jest niższy, tym wyższa jest wartość żywieniowa produktu. Zakres  przedstawia się następująco:

• od -15 do -1 – klasa A (litera A)
• od 0 do 2 – klasa B (litera B)
• od 3 do 10 – klasa C (litera C)
• od 11 do 18 – klasa D (litera D)
• od 19 – klasa E (litera E).

Co mówią oznaczenia Nutri Score?

Jak już wspomnieliśmy, Nutri Score to 5 kolorów i 5 liter. Mamy tu więc:

1. litera A – kolor ciemnozielony
2. litera B – kolor zielony
3. litera C – kolor żółty
4. litera D – kolor pomarańczowy
5. litera E – kolor czerwony.

Najprościej rzecz ujmując, litera A i B, czyli oznaczone kolorem zielonym to produkty polecane, o wysokiej wartości odżywczej, które można, a nawet warto spożywać w większych ilościach. Są one ważne w codziennej diecie.

Produkty z żółtym kolorem i literą C są dobre, ale spożywane w rozsądnej ilości.

Natomiast kolor pomarańczowy i czerwony, czyli litery D oraz E oznaczają produkty, które powinno się ograniczać lub spożywać rzadko i w mniejszej ilości.

Trzeba jednak wspomnieć, że różne produkty, także tego samego producenta mogą mieć różną rozpiętość oznaczeń jakości. Nie jest to jednak nic negatywnego. Trzeba jednak mieć świadomość, że część z tych produktów może być spożywana w dużych ilościach, a część należy do tzw. „przyjemnościowych”, których spożycie powinno się ograniczać i kontrolować.

Litera A – kolor ciemnozielony

W tej grupie znajdują się produkty, które powinny być spożywane w każdej zdrowej diecie, np.:

• chleby razowe i pełnoziarniste
• twarogi półtłuste
• warzywa na patelnię.

Litera B – kolor zielony

Literą B oznaczone są zdrowe i polecane produkty. Są wśród nich przykładowo:

• chleb pszenny
• chuda szynka z indyka
• jogurty naturalne.

Litera C – kolor żółty

Produkty z tej grupy są określane jako zdrowe, ale nie powinno się ich spożywać w zbyt dużej ilości. Z niewielką częstotliwością można spożywać takie produkty oznaczone żółtym kolorem jak np.:

• jogurty owocowe
• muesli z owocami
• filety rybne w sosie pomidorowym.

Litera D – kolor pomarańczowy

Kolor pomarańczowy i litera D wskazują, że te produkty powinno się ograniczać. Znajdziemy tu chociażby:

• ser żółty
• oliwę z oliwek
• łososia wędzonego.

Litera E – kolor czerwony

Najrzadziej lub najlepiej w ogóle nie powinno się spożywać produktów oznaczonych w systemie Nutri Score kolorem czerwonym i literą E. Wśród nich wyróżnić można:

• słodycze, np. ptasie mleczko
• boczek, tłuste szynki
• kabanosy
• oscypki
• sery pleśniowe.

Jak łatwo zauważyć, system Nutri Score ma pewne ograniczenia, które sprawiają, że produkty znane jako zdrowe, oceniane są jak te, których powinno się unikać. Opracowany algorytm świadczący o poziomie zdrowotności danego produktu może budzić sporo wątpliwości.