Skąd się wziął weganizm?
Weganizm nazywany jest nie tylko stylem życia, ale i filozofią odżywiania. Towarzyszy ludziom od wielu lat. Słowo „vegan” stworzył Donald Watson w 1944 roku. To założyciel Stowarzyszenia Wegan, który definiował weganizm jako rodzaj odżywiania, które w całości rezygnuje ze spożywania pokarmów mięsnych i pochodzących od zwierząt.
Na świecie największy odsetek wegan i wegetarian wśród mieszkańców mają Indie – 38%. W Europie natomiast prym wiodą Niemcy, Włochy, Austria i Wielka Brytania. Tam ludzie stosujący dietę bezmięsną stanowią około 9-10%. W naszym kraju z jedzenia mięsa zrezygnowali m.in. Kayah, Maja Ostaszewska, Beata Pawlikowska, Michał Piróg, Natalia Przybysz.
Co jedzą weganie?
Weganie nie jedzą mięsa, ryb, ani produktów pochodzących od zwierząt. Nie spożywają więc jajek, mleka, sera, czy twarogu. Nie jedzą też miodu, bo on również jest wytworem zwierząt. Czym więc odżywiają się weganie?
Głównym założeniem diety wegańskiej jest zastępowanie białka zwierzęcego białkiem roślinnym. Jego źródło znajduje się między innymi w soi, soczewicy, fasoli, grochu, bobie, orzechach, nasionach roślin i produktach zbożowych.
U podstawy piramidy żywieniowej wegan znajdują się jednak produkty takie jak:
- pszenica
- ryż
- żyto
- owies
- warzywa
- owoce.
Dopiero środek piramidy stanowią:
- rośliny strączkowe
- grzyby
- orzechy
- siemię lniane
- sezam
- pestki dyni i słonecznika
- mleko roślinne, sojowe lub ryżowe
- tofu.
Góra piramidy żywieniowej wegan to produkty, które należy spożywać, ale w niewielkich ilościach:
- herbata
- kawa
- cukier
- miód.
Głównym założeniem diety wegańskiej jest także spożywanie produktów surowych. Oczywiście obróbka termiczna jest dopuszczalna, ale znacznie zmniejsza ilość witamin i składników mineralnych w pożywieniu. Większość wegan stara się więc jeść owoce i warzywa na surowo.
Weganizm jako filozofia życia
Warto zwrócić uwagę, że dla wielu wegan ich nawyki nie dotyczą jedynie pożywienia. Weganie bowiem troską o zwierzęta często kierują się również w innych obszarach codziennej aktywności. Ponieważ są dalecy od jakichkolwiek działań, które męczą zwierzęta, weganie nie uczestniczą w rozrywkach z udziałem zwierząt – nie chodzą do zoo ani do cyrku. Starają się też nie używać kosmetyków testowanych na zwierzętach i nie noszą ubrań, które powstały z materiałów, których wyprodukowanie oznaczało krzywdę zwierzęcia.
Fakty i mity dotyczące diety wegańskiej
Wokół diety wegańskiej narosło kilka mitów, które warto sprostować:
Mit 1. Dieta wegańska powoduje niedobory białka
Jest to absolutnie nieprawdziwe. Głównie za sprawą tego, że białko zwierzęce zostaje zastąpione białkiem roślinnym. Liczne badania pokazują, że dieta wegańska dostarcza nie tylko odpowiedniej ilości białka, ale też niezbędnych aminokwasów. Zastępowanie mięsa choćby roślinami strączkowymi w pełni zapewnia organizmowi tyle białka, ile potrzebuje.
Mit 2. Dieta wegańska powoduje niedobory żelaza
Dieta wegańska nie prowadzi do niedoborów żelaza. Ten składnik jest zawarty także w produktach roślinnych. Wystarczy regularnie jeść orzechy, nasiona i pestki, zielone warzywa liściaste oraz pełnoziarniste produkty zbożowe. Nawet na diecie wegańskiej możemy się uchronić przed anemią.
Mit 3. Weganie cierpią na niedobory wapnia
Przyjęło się przekonanie, że trzeba pić mleko, żeby uzupełniać poziom wapnia w organizmie. Tymczasem wapń jest zawarty nie tylko w mleku. Znajduje się również w jarmużu, kapuście, brokułach, maku, sezamie, suszonych morelach, a także w soi, fasoli, orzechach włoskich i laskowych i napojach roślinnych. Nie musisz się więc obawiać, że przechodząc na dietę wegańską nabawisz się niedoborów wapnia.
Skoro podstawowe i najczęstsze mity zostały obalone, czas na fakty dotyczące diety wegańskiej:
Fakt 1. Musisz suplementować witaminę B12
Niestety, witamina B12 jest składnikiem jedynie produktów pochodzenia zwierzęcego. Dlatego też w przypadku diety wegańskiej konieczna jest suplementacja tej witaminy. Jest ona o tyle ważna, że uczestniczy w produkcji erytrocytów i wspiera prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego. Jej niedobory mogą prowadzić do anemii, braku apetytu, uczucia ciągłego zmęczenia i zaburzeń pamięci.
Fakt 2. Odpowiednio skomponowana dieta wegańska jest korzystna dla ludzkiego organizmu
Światowa Organizacja Zdrowia przeprowadziła badania, z których wynika, że dieta wegańska zmniejsza ryzyko zachorowania na nowotwory i choroby układu sercowo-naczyniowego. Weganie są też mniej narażeni na nadwagę i otyłość, cukrzycę i nadciśnienie tętnicze. Wszystko dzięki błonnikowi pokarmowemu, kwasom tłuszczowym i antyoksydantom zawartym w roślinach strączkowych, warzywach, owocach, nasionach i orzechach.
Fakt 3. Będąc na diecie wegańskiej mamy lepsze nawodnienie skóry
Dieta wegańska wpływa też na naszą skórę. Okazuje się, że powoduje ona lepsze nawodnienie naszej skóry. Wszystko za sprawą tego, że jemy więcej owoców i warzyw. To one powodują, że skóra dłużej zachowuje elastyczność.
Podsumowując, dieta wegańska, jak każda dieta, niesie ze sobą pewne niebezpieczeństwa. Niemniej jednak odpowiednio zbilansowana i prawidłowy dobór składników mogą odbić się z korzyścią na naszym zdrowiu. Warto więc podjąć wyzwanie i zmienić swoje nawyki żywieniowe dla dobra swojego i naszej planety.
