Buty wegańskie i buty z owoców – jak się robi ekobuty?

Dlaczego buty nie są eko?

Tradycyjne buty produkowane są m.in. z gumy, nylonu, pianek czy octanu winylu, które rozkładają się nawet 1000 lat. Szacuje się, że rocznie produkuje się 23 miliardy par butów. Aż 95% powstaje w ogromnych fabrykach produkujących obuwie do sieci sklepów. Większość wytwarza się w Indiach, Pakistanie czy Bangladeszu. Niestety, 300 milionów z nich trafia do kosza. Dlatego też firmy poszukują nowych, ekologicznych technologii produkcji, by efekt wyrzucania był jak najmniej dotkliwy dla środowiska. Przykładowo, jedna z największych firm światowych produkujących odzież sportową zapowiedziała, że od 2020 roku będzie produkować koszulki z materiału powstałego z recyklingowanego miliona plastikowych butelek z wysypisk. Oczywiście, najłatwiej i najtaniej jest produkować buty z syntetycznych tworzyw. Nie są one jednak trwałe, szybciej się rozpadają, a przez to częściej sąwyrzucane i trafiają na składowisko odpadów.

Technologie produkcji eko obuwia

W dobie postępującej nadprodukcji i wszechogarniającego konsumpcjonizmu, świadomi konsumenci zastanawiają się, co jeszcze mogą zrobić, żeby być bardziej eko. Coraz więcej firm odzieżowych produkuje ubrania, buty i dodatki, które wpisują się w ten trend, wychodząc jednocześnie naprzeciw oczekiwaniom klientów. Okazuje się więc, że buty wykonane z plastikowych butelek lub jeansu odzyskanego ze starych spodni to nie żart, a coś, co zaczyna być na naszym rynku coraz powszechniejsze. Eko buty, to najprościej rzecz ujmując, połączenie materiałów naturalnych i pochodzących z recyklingu. Mogą one być też wykonane z wegańskiej ekoskóry.

Sposobów produkcji i technologii jest na rynku coraz więcej. Przyjrzyjmy się kilku z nich z bliska.

1. Flyknit – innowacyjne rozwiązanie polegające na wykonaniu cholewki buta z tylko jednej nici. To sprawia, że but jest lekki, dopasowany do kształtu stopy niczym skarpeta, a wszystko za sprawą braku szwów. Taki sposób tworzenia butów oznacza, że nie generuje odpadów. Jednocześnie prowadzi do otrzymania maksymalnie komfortowego buta.
2. Eco Step Vibram – podeszwa wykonana jest z materiałów pochodzących z recyklingu.
3. Techlite – recyklingowana antybakteryjna membrana sprawia, że pokonywanie długich dystansów turystycznych wciąż odbywa się w butach wygodnych, stabilnych i z amortyzacją, przy jednoczesnym stosowaniu ekologicznych materiałów.
4. Pebax Rnew – nowa konstrukcja buta oparta na oleju roślinnym – produkcja emituje mniej dwutlenku węgla.
5. Trusstic System – japońska technologia zakładająca wykonanie elementów podeszwy środkowej z ekologicznych materiałów, co zwiększa stabilizację.
6. Green Rubber – technologia stosowana przede wszystkim w traperach, polegająca na wykonaniu butów z połączenia przetworzonej gumy i kauczuku z pierwszego tłoczenia.
7. Mel-Flex – buty produkowane z recyklingowanych materiałów powstałych z połączenia plastiku i kauczuku; co ważne – buty te nie powodują otarć; na rynku występuje wiele modeli o zapachu gumy balonowej, który utrzymuje się nawet kilka lat.

Warto również zwrócić uwagę na fakt, że także opakowania butów zaczynają się zmieniać. Zmniejszenie gramatury kartonów na buty pozwala oszczędzić setki ton papieru.

Wegańskie buty – co to oznacza?

Wegańskie buty to nic innego, jak nie wykorzystywanie do ich produkcji materiałów zwierzęcego pochodzenia. Żadne zwierzę nie ucierpiało, by takie obuwie mogło powstać. Nie chodzi tu jednak tylko o skórę, ale o wszystkie elementy i dodatki, które są użyte do produkcji buta – od warstwy zewnętrznej, przez podeszwę, wkładkę, aż po elementy ozdobne naniesione na but. W tym wypadku producenci deklarują, że np. nie pokrywają sznurówek woskiem. Często więc zastępuje się je produktami roślinnymi lub np. algami morskimi. Przykładowo, jedna para butów z alg pozwala oszczędzić aż 80 litrów wody. Jeśli nie jesteś pewien, czy wybrane buty faktycznie są wegańskie, zwykle oznaczone są „Vegan Friendly”, „Vegan Society” lub „Peta Approved Vegan”. Buty wykonane na bazie roślinnej mogą być także biodegradowalne. Na rynku można więc znaleźć takie obuwie, które znoszone i zużyte wystarczy włożyć do pojemnika na kompost, a z czasem w całości się rozłożą. Wegańskie buty niestety nie zawsze oznaczają jednak, że są przyjazne środowisku.

Odpowiednio dobrane materiały to klucz do sukcesu

Racjonalny dobór materiałów do produkcji butów to połowa sukcesu. Sam proces tworzenia produktów z założenia obarczony jest generowaniem odpadów, ale coraz więcej firm próbuje ograniczać je do minimum.

Przykładowo, producenci wyrobów skórzanych próbują ograniczać energię i wodę potrzebne do garbowania skóry oraz minimalizują zanieczyszczanie taką wodą ścieków. Stawiają więc na system zamknięty, czyli filtrowanie i oczyszczanie zużytej wody i ponowne jej wykorzystywanie.

Są więc buty, które mają np. cholewkę wykonaną z bawełny, a podeszwę z kukurydzy. Inne używają plastikowych butelek lub jeansu odzyskanego ze starych spodni do przygotowania cholewek. Jeszcze inne, na etapie produkcji,mają zamienioną zwykłą skórę na tę wolną od chromu. Eko buty są też produkowane z naturalnego lateksu, wkładki z wełny i drewna, a sznurowadła z plastiku z odzysku. Szacuje się, że jeden sezon produkcji obuwia wykorzystującego butelki PET to około milion butelek mniej na wysypiskach.

Z czego produkowane są eko buty?

Gdyby przyjrzeć się dokładnie ofercie producentów ekologicznych butów, można zauważyć szereg materiałów, z których są one wykonywane. Niektóre z nich potrafią nieźle zaskoczyć. Należą do nich:

• grzyby i psia sierść – czyli podeszwa ze zmielonej wysuszonej grzybni i skarpeta z sierści psów pozyskanej od psich fryzjerów; zanurzane są w naturalnym kauczuku, co stwarza wodoodporną warstwę wzdłuż podeszwy; są biodegradowalne
• ananas – materiał zastępujący skórę, używany do warstwy zewnętrznej buta, uzyskiwany ze skóry liści ananasa; liście z kolei zwykle pochodzą z odpadów powstałych przy uprawie owoców
• materiały pochodzenia roślinnego – len, bawełna, płótno konopne, bambus, kaktus
• wełna – zwykle używana do wkładek lub cholewek
• eukaliptus – materiał użyty do wykonania górnej części sportowych butów
• bawełna i kukurydza – buty znanej firmy wykonane z tych materiałów wyprzedały się w kilka godzin!
• resztki owoców – np. winogron, jabłek
• korek – do wykonania wkładki do butów
• plastik – przetworzony, zrecyklingowany, często wyłowiony z oceanów.

Owocowe buty

Na polskim rynku od jakiegoś czasu furorę robią wegańskie buty z jabłek, kaktusa lub ananasa. W tym celu wykorzystuje się np. liście ananasa, które po zbiorach opadają na ziemię i gniją na ziemi. Co więcej, przy produkcji włókna z ananasa, jedynym odpadem jest biomasa. Nie stanowi to jednak problemu, ponieważ rolnicy używają jej jako nawozu organicznego. To stuprocentowo ekologiczne produkty. W ofercie są zarówno botki, baleriny, czółenka czy klapki. Część z nich jest wykonana ręcznie, a elementy łączone są ekologicznym klejem.

Buty wodoodporne i eko jednocześnie – czy to możliwe?

Wydawać by się mogło, że wodoodporne buty nie mogą być eko. To błędne założenie, ponieważ obecnie nie stosuje się toksycznego, utrzymującego się długo w środowisku PFC. Za to stosowane są inne środki pozwalające wytworzyć w butach zdolność do odpychania wody. Oczywiście mowa o obuwiu świadomych producentów.

Jak eko buty pomagają usuwać śmieci z oceanów?

Eko buty to nie tylko ekologiczne materiały i dłuższa ich żywotność. Ekologia w przypadku produkcji butów to także firmy, które deklarują np., że za każdą kupioną parę trampek, usuną z oceanu kilogram plastiku. Możemy więc jednocześnie nosić na nogach buty z ekologicznych produkcji, a jednocześnie realnie wpływać na zmniejszenie zanieczyszczeń w oceanach.

Buty w obiegu zamkniętym

Jedną z form minimalizowania odpadów w świecie obuwniczym jest nadawanie butom drugiego życia. Są firmy, do których można odesłać swoje znoszone, stare buty. Są one poddawane mieleniu i wykorzystywane np. do tworzenia elementów placów zabaw.

Obieg zamknięty pośrednio oznacza także produkowanie obuwia z wyłowionych z oceanów odpadów. Ten trend widoczny jest od około 2015 roku. Pomysł na stworzenie takiego obuwia miał pośredni cel – zwrócenie uwagi na gigantyczną górę śmierci wyrzucaną do mórz i oceanów. Buty zostały więc wykonane z zużytych butelek czy nylonu pochodzącego ze starych rybackich sieci.

Nie bez znaczenia jest to, co wkładamy na stopy. Sam proces produkcji butów generuje rocznie kilkadziesiąt ton odpadów. Dzieje się tak nie tylko za sprawą strat powstałych przy produkcji, ale także w wyniku częstej wymiany butów. Należy więc podejść do tematu obuwia świadomie i wybierać produkty wyższej jakości, które gwarantują trwałość i długi czas użytkowania. Jest to bowiem jedno z większych źródeł zanieczyszczeń na świecie. Na szczęście z czasem powstają kolejne technologie, dlatego posiadanie ekologicznych butów wcale nie jest nieosiągalne. Co ważne, nie zawsze da się gołym okiem zauważyć, że do produkcji butów wykorzystano ekologiczne materiały. Najważniejsze, że w praktyce jest to faktycznie stosowane, a w wyborze pomogą nam specjalne oznaczenia certyfikatów.