Ochrona środowiska przyrodniczego – dlaczego to takie ważne?
Pogłębiająca się degradacja naszej planety sprawia, że coraz częściej mówimy o ekologii, recyklingu czy odnawialnych źródłach energii. Naukowcy alarmują i przypominają, że jeśli cała ludzkość nie podejmie odpowiednich kroków, czeka nas zagłada. I choć koniec świata kojarzy nam się raczej z katastroficznymi filmami, to problem ochrony środowiska jest naprawdę palący. W czym tkwi największe zagrożenie? W takich aspektach jak:
- nadprodukcja śmieci
- zanieczyszczenie powietrza
- wycinanie lasów
- wyczerpywanie nieodnawialnych źródeł energii
- zagrożenia wynikające z wycieku chemikaliów do mórz, oceanów i rzek
- topnienie lodowców
- niszczenie bioróżnorodności – niszczenie upraw roślin i hodowli zwierząt, które są z jakichś powodów szkodliwe lub nie przynoszą zysku
- przeludnienie.
Do powyższej listy można dopisać jeszcze dwa zagrożenia, które choć nie do końca związane są ze środowiskiem, to jednak warto mieć je na uwadze. Należą do nich terroryzm i pandemie (ciekawym zjawiskiem w tym kontekście jest także ekoterroryzm). Ochrona środowiska i ruchy ekologiczne są więc kluczowe w obliczu wielu zagrożeń, jakie wywołujemy my ludzie.
Często pojęć „ekologia” i „ochrona środowiska” używamy zamiennie. Ale czy na pewno znaczą one to samo?
Ekologia – definicja
Ekologia to określenie gałęzi nauki. Zajmuje się ona badaniem, analizowaniem i wyjaśnianiem interakcji między organizmami oraz ich środowiskiem. Bada także procesy zachodzące w świecie zwierząt i roślin. W działalności ekologa ważne są także takie nauki jak botanika, zoologia, genetyka, ewolucjonizm, fizjologia, biogeografia i geochemia.
W ekologii rozróżnia się działy:
- ekologię gatunku (w tym ekologię populacyjną i ewolucyjną)
- ekologię zespołów wielogatunkowych (w tym biocenologię, synekologię, badania powstawania ekosystemów).
Na środowisko pod względem ekologii można więc patrzeć z perspektywy zachowań, cech charakterystycznych i ewolucji jednego gatunku lub kilku gatunków tworzących oddzielne środowisko.
Na czym polega ochrona środowiska?
Degradacja środowiska naturalnego w Polsce i nie tylko, związana jest głównie z ogrzewaniem domów piecami węglowymi i rozwojem przemysłu ciężkiego. Dlatego stan naszego ekosystemu nie należy do idealnych. Ochrona środowiska to zatem działania zmierzające do korzystania z odnawialnych źródeł energii, a także zaprzestania używania sztucznych nawozów i pestycydów zagrażających całemu ekosystemowi. W skrócie i zgodnie z definicją, ochrona środowiska dba o przywracanie równowagi przyrodniczej. To całokształt działań zmierzających do naprawienia szkód i zapobiegania kolejnym zmianom w otoczeniu środowiskowym.
Ustawa o ochronie środowiska
W celu dokładniejszego zadbania o środowisko, uchwalono w 2001 roku Ustawę Prawo ochrony środowiska. W głównej mierze ustawa określa warunki ochrony zasobów środowiska, wprowadzania substancji do środowiska i koszty korzystania z niego. Znajdują się w niej przepisy o ograniczaniu hałasu i oddziaływaniu pola elektromagnetycznego, o eksploatacji złóż kopalin oraz o ochronie roślin i zwierząt cennych dla ekosystemu.
Ważnym elementem ustawy o ochronie środowiska są kwestie pozwoleń i organów upoważnionych do wydawania decyzji i kontrolowania inwestycji pod względem wprowadzania do środowiska nowych substancji czy energii oraz gazów i pyłów do powietrza. Równie istotne są opisane procedury przeciwdziałania poważnym awariom przemysłowym.
Ochrona środowiska przykłady
Ochrona środowiska nie należy do skomplikowanych działań. Jeśli chcesz być świadomym mieszkańcem planety, postępuj według poniższych zasad:
- bądź świadomym konsumentem i nie kupuj więcej niż potrzebujesz (jeśli jest eko zamiennik, wybieraj produkty o lepszym składzie)
- oszczędzaj wodę – kwiaty podlewaj deszczówką, zakręcaj wodę kiedy myjesz zęby
- pij wodę z kranu – zabieraj ją ze sobą gdzie chcesz w bidonie lub wielorazowej butelce
- przejdź na dietę wegetariańską lub wegańską
- uprawiaj rośliny domowe – dostarczą tlen, a w przypadku ziół będą stanowić aromatyczny dodatek do dań
- nie śmieć i zbieraj śmieci po innych – jeśli nie masz gdzie wyrzucić śmieci, zabierz je do domu
- używaj wielorazowych opakowań i wykorzystuj je ponownie, nawet do innych celów (np. puszka po ciastkach nadaje się do przechowania nici lub śrub
- nie wyrzucaj sprawnych i kompletnych rzeczy – daj im drugie życie lub oddaj komuś innemu
- nie używaj jednorazowych słomek i sztućców
- używaj naturalnych kosmetyków – możesz je zrobić sam, np. domową pastę do zębów
- używaj octu zamiast detergentów do czyszczenia
- wyrzucaj plastikowe butelki do recyklomatu.
Ekologia a ochrona środowiska – porównanie
Na podstawie powyższych rozważań wiemy, że ekologia i ochrona środowiska, choć mają podobne cele, nie są tym samym. Główna różnica polega na tym, że ekologia to naukowe podejście, oznaczające badanie interakcji organizmów i ich środowiska, a ochrona środowiska to praktyczna część ochrony zasobów naturalnych w ujęciu jednostkowym, ale też organizacji i jednostek rządowych. Wszystko to ma przynieść korzyści dla planety i ludzi oraz wszystkich innych organizmów.
O ekologii mówimy od końca XIX wieku, z kolei o degradacji i ochronie środowiska dyskutuje się od lat 60. XX wieku.
Chcąc być ekologiem na co dzień wystarczy np. segregować śmieci, zrezygnować z plastikowych reklamówek na rzecz toreb materiałowych na zakupy, czy korzystać z energooszczędnych żarówek i wyłączać ogrzewanie w czasie wietrzenia pomieszczeń. Zamień samochód lub autobus na rower i jednorazową folię do kanapek na pudełko-śniadaniówkę. Do tego pij wodę z kranu zamiast butelkowaną wodę z plastiku. Bardziej zaawansowanym ekologom polecamy instalację paneli fotowoltaicznych, przydomowej oczyszczalni ścieków czy pompy ciepła.
Ochrona środowiska to zatem lista zadań (oprócz tych wymienionych wyżej), które mówią np. o tym, by rezygnować z pojazdów i pieców emitujących szkodliwe pyły i dbać o to, by ścieki przemysłowe nie zanieczyszczały gleby i wód gruntowych.
Podsumowując, ekologia i ochrona środowiska mają ten sam cel – dbałość o ekosystem i naturalne środowisko każdego z nas. Z tym jednak wyjątkiem, że ekologia stawia na działania naukowe, podczas gdy ochrona środowiska dyktuje konkretne działania i zachowania.
